HERFST

Voorzitter dank,

Het is bijzonder hier te mogen staan op deze lange herfstvergadering.

Kijk naar buiten en zie de bladeren liggen in de Haarlemmerhout, zie de natte straten. De herfst die zorgt voor de nieuwe generatie, en schoon schip maakt voor de nieuwe cyclus. Met de stille belofte dat het nieuwe ontstaat als het oude wordt losgelaten. 

 Maar soms voelt de herfst vooral heel guur. 

HAAGSE KILTE

En guur was het afgelopen tijd ook in het politiek bestel. Het kabinet heeft ons flink in de kou laten staan zonder beschutting voor alles wat kwetsbaar is. De zon zou zogenaamd weer gaan schijnen anderhalf jaar geleden, maar een kilte trad in in Nederland. 

Stilstand trad in. Stilstand is achteruitgang. Dat zien we landelijk, waar nu via rechtszaken dwalingen hersteld moeten worden. 

Waar wij in NH ook mee te maken hebben. Bijvoorbeeld bij het intrekken van transitiefonds de uitvoering van het PPLG Of bij aanpak van de overmatige stikstofdepositie waardoor onze natuur achteruit gaat en onze biodiversiteit wordt aangetast. 

Of bijvoorbeeld op het gebied van klimaat, waar de belofte van het klimaatfonds werd stilgezet en geld uit dit fonds voor een groot deel naar een reservering voor kernenergie ging en als fossiele subsidie naar de grote vervuilers. (Dat is niet eens stilstand, dat is achteruitgang)

Wij zien nu kansen om sneller vooruit te komen met een nieuw kabinet. Ik wil op deze plek ook de partijen feliciteren die met flinke winst boekten voor de Tweede Kamerverkiezingen , in het bijzonder D66 en CDA.

We roepen D66 op om verkiezingsbeloftes nu ook waar te maken. Ook D66 zegt: ‘vooruit met het klimaat’. Hier vinden we elkaar. De uitkomst was voor GL-PvdA minder gunstig dan verwacht maar we zien  dat de groene steun landelijk gestegen. We roepen op om de afspraken na te komen met een nieuw kabinet, - denk  aan een stabiel middenkabinet - en met de provincies en haar partners aan de slag te gaan met de grote uitdagingen van deze tijd. 

SUCCESSEN

Tweeënhalf jaar geleden stapten we in de coalitie om verder te bouwen op de nieuwe koers die de Provincie in 2019 is ingeslagen. In de afgelopen tijd:

  • Stelden we de korte termijnagenda Landelijk gebied vast, en het Programma Natuurnetwerk 2025, met de focusgebieden. Ik kom er straks nog op terug.  
  • We herijkten de Regionale energiestrategieën en spraken over de Provinciale Klimaat- en Energieverkenning 2025.
  • En we werken in kleine stapjes verder aan de ontwikkeling van Noord-Holland, bij de 36, door ons aangewezen, grootschalige woningbouwlocaties dichtbij OV-knooppunten. 

Wonen betekent ook: een gezonde leefomgeving:

  • De omgevingsdiensten houden toezicht op schone lucht, water en bodem. GroenLinks zette zich met  VVD en anderen in om de ODs te helpen met deze belangrijke taak en te kijken naar een meer efficiënte  bedrijfsvoering van de OD’s en lerende organisaties. Ook voor de uitvoering van energiebesparingsakkoord en voor ook het verscherpt toezicht op tata.

Zo zijn er nog meer stappen gezet.  Met deze stappen, hoewel soms klein, komen we wel vooruit. Hier wil  ik Gedeputeerde Staten en, in het bijzonder, mevrouw Kocken bedanken voor haar inzet. En ik ben er van overtuigd dat Gedeputeerde Gielen ook keihard aan het werk gaat met de flinke opgaven die nog steeds voorliggen. Om in de komende anderhalf jaar nog een paar grote stappen te zetten. Want we moeten grotere stappen zetten op natuur, op klimaat en op waterkwaliteit.

NNN

Flinke stappen zoals de 200 miljoen voor natuur. Met de reservering van 200 miljoen kunnen we het NNN uitbreiden en inrichtien. GroenLinks is heel blij dat we ondanks de tegenwind uit Den Haag, nu echt aan de slag kunnen voor een biodivers Noord-Holland. Zoals het PBL schetst in de woensdag verschenen Landbouw- en Natuurverkenningen, kunnen we de balans met de natuur herstellen, als we ons keihard inzetten.

Met de 200 miljoen kunnen we werken aan de realisatie van het NNN, startend met de vijf focusgebieden. Maar we kunnen ook inspelen op de kansen die zich voordoen voor het NNN buiten die gebieden. Zo dragen bij aan aan de vergroting van leefgebieden en aan biodiversiteit. 

KLIMAAT EN ENERGIE

Of de stappen die we zetten op klimaat, met de klimaatbegroting. Een instrument om de regie te pakken op het klimaat. En dat is broodnodig. Elk keer dat we hier staan zijn we een dichterbij het jaar 2030, wanneer we  55% CO2 gereduceerd moeten hebben.  Elke keer is het meer urgent als we kijken naar de wereld om ons heen:

  • We zien het overstromingsrisico toenemen in de laaggelegen polders rond Alkmaar, Haarlem en in de Beemster.
  • We zien ook in de steden de wateroverlast op het ene moment en hittestress en droogte op andere momenten.
  • We weten hoe de droogte die de veengrond aantast in West Friesland en rondom Weesp.

Met de nieuwe klimaatbegroting kan straks echt gestuurd worden en kunnen maatregelen uit de pKEV tot uitvoering worden gebracht. Dat hadden we graag vandaag al gezien in de begroting, maar we moeten nog even wachten. Maar de basis staat om deze periode die grotere stap te zetten. 

WATER

En ik wil nog één grote stap noemen die we te maken hebben: werken aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW). We zien dat GS zich inzet. op alle vlakken waar zij kan. Maar we moeten reëel zijn. Ook wij verwachten niet dat het behalen van de doelen van de KRW nog haalbaar is. En dat is pijnlijk. Onze zorg om het gebruik van bestrijdingsmiddelen en kunstmes zijn groot en wij kijken daarom uit naar de resultaten van het onderzoek van GS naar de mogelijke effecten van beperking van het gebruik van bestrijdingsmiddelen en kunstmest. 

Het college presenteerde in het voorjaar, in een moeilijke tijd een ambitieuze kaderbrief. We zien de verwerking in de begroting. We maken stappen in deze begroting, waarbij opvalt dat er een thema mist, daarom tekenen we mee in de motie van de Partij van de Dieren om dierenwelzijn beter in te bedden. 

En we willen ook de energietransitie benoemen. We zien de warmtetransitie maar langzaam op gang komen. Aan de aanpak van netcongestie wordt hard gewerkt met de partners, zo gaf ook de randstedelijke rekenkamer aan: 

  • Voor een extra zetje in de rug dienen we graag de VVD-motie mee in over de locatie van het 380KV-station.

FINANCIËN

GroenLinks is blij met de 200 miljoen extra in de reserve groen. Blij met het uitkammen van de bestemmingsreserve dat dit voor een deel mogelijk maakte, net als de aanpassing van de opcenten op de motorijtuigenbelasting. Maar nog steeds is er bezuinigd en voldoen we net niet alle financiële normen.

We zien ook nog een flinke kostenpost voor de faunaschade. Deze schade gaat ten koste gaat van andere bestedingsmogelijkheden. We dienen daarom ook graag de motie van Volt mee in om te onderzoeken op welke manieren we deze schade kunnen terugbrengen.

 

Gelukkig zijn er ook financiële meevallers, maar liefst 20 miljoen structureel extra op onze begroting vanuit het Provinciefonds. We hopen dat we met dit geld nog een aantal mooie plannen uit het coalitieakkoord kunnen realiseren. We tekenen dan ook graag mee in de motie die de PvdA dadelijk in zal dienen en GS verzoekt zo snel mogelijk met een bestedingsvoorstel te komen. Wat ons betreft zal het geld vooral gaan naar:

  • Het werken aan de eiwittransitie, waarmee we op meer duurzame wijze voorzien in ons voedsel;
  • Het herstellen van het ingroeipad op klimaat, waarmee we meer maatregelen uit de pKEV mogelijk maken;
  • Aan de inzet op circulaire economie, om 50% minder primaire grondstoffen te gebruiken in 2030;
  • Of aan structurele capaciteit bij het natuurteam, om de reserves nog doelmatiger te kunnen besteden.

Dit zijn voorbeelden om de stappen die we zetten te vergroten, en we sneller vooruit komen.

TOEKOMST

Hier in Noord-Holland werken we samen aan de toekomst. Dat kost vaak moeite en gaat zeker niet altijd snel genoeg. Maar we zetten hier wel degelijk de kleine stapjes vooruit, en soms ook de grotere. Hier in de herfst van deze coalitieperiode bouwen we aan de volgende seizoenen, die altijd weer komen. We bouwen aan de volgende generatie. 

We vragen Den Haag, doe dat ook, kom in beweging, werk aan de toekomst. Ik kan u zelfs een motto tippen voor een regeerakkoord: Samen vooruit. 

DOORGAAN

Voorzitter ik ga naar een afronding, ik ga door. 

Wij gaan door, net als de mensen op de VN klimaatconferentie volgende week bij de COP 30 in Brazilië. Waar hopelijk ook echte stappen gezet worden naar een eerlijke klimaataanpak en we niet blijven verzanden in administratie en afschuivingstactieken. 

 GroenLinks gaat door, net als de 45.000 mensen die vorige week de klimaatmars liepen in de herfstbuien. Zij hebben genoeg van de onverschilligheid als het gaat om onze toekomst. 

 Wij gaan door. Net als de 250.000 mensen die de Rode lijn trokken op een mooie herfstdag een maand geleden. Waar mensen het kabinet opriepen om zich uit te spreken tegen de genocide in Gazanen voor medemenselijkheid.

Mensen verheffen hun stem, en ook de inwoners van Noord-Holland roepen ons -de politiek - op om in beweging te komen.

 GroenLinks blijft in beweging. Wij gaan door, ook met de PvdA. We zien in elke generatie mensen opstaan die volhouden, mensen die bij tegenwind alleen maar harder gaan trappen. Noord-Holland gaat door. 

Dankuwel.