GroenLinks maakt zich grote zorgen om de gezondheid van de bewoners van de IJmond. Hoewel de berichten over grafietregens zeer alarmerend zijn en de opgelegde dwangsommen tot op heden duidelijk geen resultaat hebben, lijkt Gedeputeerde Staten niet bereid om in te grijpen.
In de IJmond, een gebied met zware industrie en veel scheepvaart, staat de luchtkwaliteit ernstig onder druk. De lucht in de IJmond is het smerigst van heel Nederland. Dat heeft een direct effect op de gezondheid van bewoners en dat rechtvaardigt dan ook strenge regels en strikte handhaving van die regels om de luchtkwaliteit te verbeteren. Sinds deze zomer is de noodzaak daartoe nog groter geworden; in de regio blijkt opeens ongewoon veel fijnstof neer te dalen. Bewoners uit Wijk aan Zee melden een glinsterende stoflaag op speelplekken, op auto`s en raamkozijnen en zelfs binnenhuis te hebben gevonden. Deze stoflaag slaat neer uit de zwarte wolken die afkomstig zijn van Harsco, en inmiddels bekend staat als 'grafietregen'. Harsco is een onderneming gevestigd op het terrein van Tata Steel.
Deze week was ik op een door de gemeenten georganiseerde bewonersbijeenkomst in Velsen. Bewoners uiten hun zorgen. Ze zijn de grafietregens en verdere overlast van Tata spuugzat. Omdat inwoners de informatie van Tata niet meer vertrouwen hebben ze zelf een onderzoek laten uitvoeren. Uit dat onderzoek blijkt dat de grafietregens giftige stoffen bevatten. De gevolgen voor de volksgezondheid zijn nog onduidelijk. Noch de GGD noch het RIVM kan nu vertellen wat de effecten hiervan op de lange termijn zijn. Tata heeft aangegeven dat deze grafietregens het gevolg zijn van de kwaliteit van de gebruikte grondstoffen. Door prijsstijgingen heeft het bedrijf er voor gekozen gebruik te maken van een erts van andere kwaliteit dan gewoonlijk. Daarmee wentelen ze de kosten van de productie dus af op de omwonenden.
Multionationals zijn niet de baas
Tata Steel is met 10.000 werknemers een grote werkgever in het Noorzeekanaalgebied en dat is belangrijk voor de regio. Die werkgelegenheid is uiteraard afhankelijk van het economische succes van die bedrijven. Wij vinden het echter onacceptabel dat de prijs van dit succes bij de omwonenden wordt neergelegd. De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied heeft namens de provincie Harsco al meerdere dwangsommen opgelegd. Harsco heeft inmiddels maatregelen genomen om de grafietregens tegen te gaan, maar dit heeft nog onvoldoende geholpen. Er kunnen maximaal 30 dwangsommen worden uitgeschreven en de teller staat al op 24. Wat er gebeurt als we bij de 30 zijn is onduidelijk. Gedeputeerde Adnan Tekin (PvdA) weigert daar een uitspraak over te doen. Vreemd, aangezien er wekelijks gemiddeld twee dwangsommen bij komen en het zomaar kan zijn dat we al voordat het nieuwe jaar begonnen is op de 30 zitten.
Voor ons is wel duidelijk dat de provincie de grip op Tata Steel / Harsco is verloren. Wij moeten er alles aan doen om deze weer terug te pakken! Want wat GroenLinks betreft wordt Noord-Holland niet bestuurd door multinationals. Eerder stelden wij al vragen aan Gedeputeerde Staten; we willen inzicht in alle verleende vergunningen om te kunnen beoordelen of de gezondheid van omwonende wel voldoende wordt beschermd. Grafietregens zijn ontoelaatbaar en het provinciebestuur moet daarom, als bevoegd gezag, veel scherper toezien op de naleving van de verstrekte vergunningen.
Actie in plaats van alleen een nieuw onderzoek
Gedeputeerde Tekin noemde het, tijdens een drukbezochte informatieavond eind november, onacceptabel dat de gezondheidsrisico’s niet in kaart zijn gebracht. Daar zijn wij het hartgrondig mee eens. Maar dezelfde Gedeputeerde is wél politiek verantwoordelijk voor deze situatie en verwijst ons al tijden door naar een onderzoek en daarna een volgend onderzoek wat er moet komen. Ook nu lijkt weer hetzelfde te gebeuren: de Gedeputeerde heeft op de bewonersavond aangegeven een uitgebreid onderzoek te zullen laten doen naar de hoeveelheid vervuiling en de gezondheidseffecten. Als je het as van een klimrek af moet vegen voordat je kind er kan spelen zijn we in de ogen van GroenLinks niet alleen toe aan weer een onderzoek. We moeten zeker onderzoeken wat de gezondheidseffecten zijn, maar we weten ook al erg veel. Wij roepen de Gedeputeerde op om in actie te komen en effectieve maatregelen te treffen. De gezondheid van de omwonenden staat op het spel en uit voorzorg zou de Gedeputeerde veel meer moeten doen dan weer een onderzoek instellen. De regio mag niet langer zo belast worden als dat nu gebeurt. De bewoners hebben recht op een gezonde leefomgeving.
Foto: Merlin Daleman