In een speciale Statenvergadering op 16 november hebben Provinciale Staten van Noord-Holland afscheid genomen van Commissaris van de Koningin Harry Borghouts. Verschillende fractievoorzitters spraken hun dank uit voor het vele goede werk dat Borghouts voor de provincie heeft gedaan. Ook Andree van Es sprak namens de minister van Binnenlandse Zaken lovende woorden.

Hieronder de tekst die GroenLinks fractieleider Harmen Binnema voor deze gelegenheid had voorbereid (het gesproken woord geldt):

Geachte aanwezigen, gewaardeerde Commissaris, beste Harry,

Het zal geen verbazing wekken als ik zeg dat ik hier vanavond met gemengde gevoelens sta. We zien onze Commissaris – en met onze bedoel ik zowel de Staten als GroenLinks – met lede ogen vertrekken. Ik ga uiteraard niet de discussie overdoen en het is ook niet zinvol om inhoudelijk op de redenen voor je afgedwongen vertrek in te gaan. Maar het doet mij als Statenlid pijn dat er geen elegantere manier is gevonden om afscheid te nemen. Hopelijk kan de buitengewone Statenvergadering van vanavond en de gelegenheden die nog volgen in de komende dagen dat gevoel enigszins wegnemen.

Je bent sinds 2002 dienaar van hare majesteit geweest in onze provincie, voorzitter van Provinciale en Gedeputeerde Staten. Een vak dat je met zichtbaar plezier hebt uitgeoefend. De Statenvergadering van vorige week was daarvan misschien wel het beste voorbeeld. Als altijd gaf je veel ruimte aan het debat en interrupties van zowel coalitie als oppositie, kleine en grote partijen. Streng onderbrekend wanneer dat nodig was, met jouw onderkoelde humor. Ik kan het me verbeelden, maar ik had de indruk dat je je nog wat meer vrijheid tot ironische opmerkingen veroorloofde. Zoals de gedeputeerden het uit de dinsdagse collegevergaderingen van je gewend zijn.

Vaak kreeg ik te horen dat “die Borghouts geen typische GroenLinkser was”. Ik had (heb?) daar twee antwoorden op. Ten eerste beschouw ik mezelf ook niet als een typische GroenLinkser en vraag ik me af of die nog wel bestaat. Waarschijnlijk zegt het meer over het clichébeeld dat velen nog steeds hebben van gebreide truien, geitenwollen sokken en linnen draagtassen. Ik kan u verzekeren: die typische GroenLinksers zijn op onze partijcongressen op één hand te tellen. Maar mijn tweede antwoord is dat degenen die zoiets zegen, zich toch echt vergissen.

Als voorzitter heb je je altijd loyaal getoond de door GS en PS gemaakte keuzen, of het nu met jouw voorkeur overeen kwam of niet. Terugkijkend op de Landsbanki affaire denk ik wel eens: misschien té loyaal. Veel van je collega’s zouden niet bij Pauw en Witteman zijn gaan zitten. Maar jij ontliep je verantwoordelijkheid niet: gezicht van de provincie in leuke en in moeilijke tijden.

Zo ben je echt een Commissaris geweest die boven de partijen staat. Als GroenLinks fractie hebben wij wel eens gedacht: is het nou echt nodig zo enthousiast te pleiten voor een tweede zeesluis? Aan de andere kant gebruikte je je publieke optredens en je weblog subtiel maar zichtbaar om iets van het GroenLinkse geluid te laten horen. Zij gaven bij uitstek de mogelijkheid om je eigen(zinnige) visie neer te zetten. Met veel plezier teruglezend in al je bijdragen, kom ik twee thema’s regelmatig tegen: duurzaamheid en de rechtsstaat. Zonder ze geheel voor mijn partij te willen claimen, kan ik niet ontkennen dat ik hier onmiskenbaar Groen en Links in herken.

Nog een andere illustratie. Je was geraakt door het feit dat met een simpele pennenstreek en zonder al te veel protest van de Noord-Hollandse betrokkenheid bij ontwikkelingssamenwerking werd stopgezet. Informeel heb je wel eens erkend dat dit nou niet meteen een provinciale taak is. Maar als we die redenering strikt zouden volgen, denk ik dat er veel meer initiatieven zouden sneuvelen, die een veelvoud van de krappe 5 ton vertegenwoordigen. Het stak je, niet alleen omdat Noord-Holland met ontwikkelingssamenwerking als kleine bijdrage aan de internationale solidariteit had laten zien verder te kijken dan de provinciegrenzen, maar ook omdat je erin was geslaagd dit op een concrete en duidelijk afgebakende manier invulling te geven.

Ook het feit dat veel van de provinciale voertuigen, inclusief de dienstauto’s , op aardgas rijden, is op jouw conto te schrijven. Overigens zullen we de komende jaren nog vaak genoeg discussiëren over de vraag wat nu precies de beste en schoonste brandstof is…

Een andere prestatie van formaat is de renovatie van het Paviljoen Welgelegen, waar je zeer nauw bij betrokken bent geweest. Het is een genoegen in zo’n mooi gebouw te mogen vergaderen. Ook in dat opzicht is het spijtig dat jij maar zo kort van deze entourage hebt mogen genieten.

De integriteit van het openbaar bestuur ging je aan het hart. Zo voerde je de ambtseed weer in voor de ambtenaren die bij de provincie in dienst komen. Het ging niet per se om het afnemen van de eed, maar vooral om de dilemma’s die je met de ambtenaren besprak: hoe ga je om met giften, etentjes met projectontwikkelaars of recent, hoe kijk je aan tegen het werken voor een PVV gedeputeerde? Je hield ervan te prikkelen, debat te stimuleren.

Juist omdat integriteit, niet alleen voor de organisatie, maar ook voor jezelf leidraad is voor je handelen, is het wrang dat twijfels van anderen hieraan mede de aanleiding zijn geweest voor het besluit om op te stappen als Commissaris van de Koningin. Politiek kan soms hard zijn en onrechtvaardig. Dit zal gezien je jarenlange bestuurlijke ervaring geen verrassing voor je zijn. Ook ik heb met name in de afgelopen tijd geleerd hoe feiten en beeldvorming soms tot twee verschillende werelden behoren. Dat besef versterkt het ongemakkelijke gevoel van vandaag.

Ik wil echter niet somber eindigen, maar vooral stilstaan bij de mooie dingen van de afgelopen 7,5 jaar. Als Statenlid en voorzitter van de GroenLinks fractie dank ik je hartelijk en vind ik het een eer dat we je als voorzitter hebben mogen meemaken.

Harry, het ga je heel erg goed!