In de strijd tegen de voortschrijdende verrommeling van het Nederlandse landschap dienen provincies een duidelijke regierol op zich te nemen. Ruimte voor private partijen is hierbij echter wel noodzakelijk. Dat stellen de verenigingen ANWB, Bouwend Nederland, LTO-Nederland, MKB Nederland, Natuurmonumenten en VNO-NCW. In een open brief hebben zijn de nieuwe provinciebestuurders opgeroepen om zich in te zetten voor ruimtelijke kwaliteit. De brief is vandaag gepubliceerd in Cobouw.

Geachte Provinciebestuurders,

Van harte gefeliciteerd met uw (aanstaande) benoeming! In deze tijd zijn enthousiaste en daadkrachtige bestuurders meer dan ooit van groot belang. De uitgangspunten van de Nota Ruimte zijn door het nieuwe kabinet herbevestigd en de nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening is aanstaande. Dit betekent dat integrale gebiedsgerichte aanpak (door publieke, private en particuliere partners) met een centrale rol voor provincies de belangrijkste motor achter zorgvuldige ruimtelijke ordening van Nederland is. Wat ons betreft is dit voor de provincies een uitgelezen kans om te laten zien wat ze waard zijn.

De opgave in de ruimtelijke ordening is fors. Er is grote behoefte aan ruimte voor wonen, werken, natuur en recreatie. Tegelijkertijd is de voortschrijdende verrommeling van het Nederlandse landschap een steeds groter maatschappelijk probleem geworden. Dit is onder meer zichtbaar rond snelwegen en provinciale wegen. Daar ontstaat steeds meer het gevoel dat Nederland dichtslibt en eentonig wordt. Bedrijventerreinen en woningbouw bepalen het zicht, panorama’s op landschap, steden en dorpen verdwijnen.

U kunt bij het opstellen en uitvoeren van uw coalitieakkoorden laten zien hoe provincies pal staan voor ruimtelijke kwaliteit in het algemeen en die rond hoofdwegen in het bijzonder. Kies en waarborg de gebieden waar níet gebouwd wordt. Stel kwalitatieve eisen aan gebieden waar wél gebouwd wordt.

Zo kan de verrommeling van Nederland worden bestreden. Een duidelijke regierol voor de provincies en ruimte voor private partijen zijn hierbij noodzakelijk. Deze regierol houdt –naast stimuleren, faciliteren en ruimte bieden– ook in om richting te geven en kaders te stellen. Het is van groot belang om duidelijk te kiezen in welke kwalitatief hoogwaardige ‘parels’ en ‘panorama’s’ niet gebouwd wordt. En om hierover voor de lange termijn ook planologische helderheid te scheppen. Daarnaast is het van belang om in de gebieden waar wél wordt gebouwd via ‘liefdevolle begeleiding’ de ruimtelijke kwaliteit te borgen. Door kwalitatieve eisen aan bouwprogramma’s te stellen en door te zorgen voor sterke economische dragers onder de (open) landschappen. Naast een vitale landbouwsector zijn dit ook recreatie, natuur en waterberging. Om ruimtelijke kwaliteit te vergroten, is een gunstig investeringsklimaat voor ondernemers in de agrarische- en de bouwsector van groot belang.

Deze stevige provinciale regierol speelt in belangrijke mate bij nieuwbouw en herstructurering van bedrijventerreinen. Niet elke gemeente moet ruimte te krijgen voor een eigen nieuw bedrijventerrein. Wij vragen u vooral in overleg te gaan met gemeenten om via samenwerking te komen tot oplossingen; alleen maatwerk kan recht doen aan de belangen van alle partijen. Bij nieuwbouw en herstructurering van bedrijventerreinen en woningbouwlocaties en ook bij ruimtelijke opgaven in de directe omgeving van hoofdinfrastructuur is een integrale en gebiedsgerichte benadering van groot belang.

Wij wensen u veel succes bij uw gebiedsgerichte aanpak en het tegengaan van de verrommeling van Nederland. Wij zien ernaar uit om samen met u de komende jaren te werken aan een mooi en vitaal Nederland.

Jan Jaap de Graeff, Natuurmonumenten
Guido van Woerkom, ANWB
Bernard Wientjes, VNO-NCW
Loek Hermans, MKB-Nederland
Elco Brinkman, Bouwend Nederland
Jan Heijkoop, LTO-Nederland