De inbreng van vice-fractievoorzitter Klaas Breunissen in het begrotingsdebat.

SPEERPUNTEN

Onder het motto 'bruggen slaan' wil de coalitie van VVD, CDA, GroenLinks en D66 een trendbreuk in de bestuurscultuur bewerkstelligen. De coalitie zelf is een voorbeeld van het doorbreken van traditionele controverses en dogma's en van het aangaan van nieuwe verbanden en combinaties, waarover het coalitieprogramma spreekt.

GroenLinks is aan dit project 'bruggen slaan' begonnen omdat we daar voordeel van verwachten. Voordeel voor de inwoners van Noord-Holland en voordeel voor het GroenLinkse programma.

Voor ons zijn vier zaken van groot belang, speerpunten waarin we daadwerkelijke resultaten willen boeken om deze coalitie voor GroenLinks tot een succes te maken:

  1. Bescherming en uitbreiding van de natuurgebieden (EHS) en de open ruimte.
  2. Nauw daaraan gekoppeld is dat we een slag vooruit willen maken in het intensiever gebruik van de grond binnen de steden en dorpen, om het groen daarbuiten zoveel mogelijk te sparen.
  3. Verbetering van het openbaar vervoer.
  4. Meer betaalbare woningen en woningen voor starters en senioren.

Deze speerpunten zal ik in mijn algemene beschouwingen bespreken, maar eerst een aantal financiële beschouwingen.

FINANCIËN

De rijksbezuinigingen op het provinciefonds zijn minder groot dan gedacht bij het afsluiten van het coalitieprogramma.

We hebben ook meer opbrengsten uit de opcenten dan we toen dachten. Dat is slecht nieuws voor het milieu: en wordt meer en met zwaardere auto's gereden in NH. Maar ieder nadeel heb zijn voordeel: het levert extra inkomsten op voor de provinciale kas.

We hebben dus meer geld te besteden. Het is een goede beslissing van GS om de 10% bezuinigingsoperatie te schrappen.

Blij met aankondiging alle reserves en voorzieningen in beeld te brengen. Er zijn op die manier vast een aantal ongebruikte miljoenen te vinden. Wij zien met belangstelling uw rapportage en uw voorstellen bij het Voorjaarsbericht hierover tegemoet, evenals uw voortschrijdend inzicht over de afgesproken bezuinigingen van 5 miljoen en de doorlichting overdrachtuitgaven.

Hoe wil het college op dit punt tot voorstellen komen? Als de financiële situatie bezuinigingen noodzakelijk maakt, pleit GroenLinks voor heldere keuzes en niet voor een algemene kaasschaafmethode.

Dat brengt me op de reorganisatie en het personeelsbeleid. Wat ons betreft is de ambitie om de provinciale organisatie te versterken, de allerbelangrijkste en primaire doelstelling. Als dat leidt tot minder uitgaven, is dat meegenomen. De in het coalitieakkoord genoemde getallen over uiteindelijk aantal formatieplaatsen en ingeboekte bezuinigingen, zijn wat ons betreft niet in beton gegoten. Integendeel. Noodzakelijk zijn een zorgvuldige doorlichting van het provinciaal apparaat én een goed overleg met het personeel en ondernemingsraad. Een dergelijke doorlichting en overleg met het personeel hebben slechts zin, als dat daadwerkelijke invloed kan hebben op de uitkomsten. Dat betekent dat de uitkomsten op dit moment niet vast staan.

Nog een punt dat wij u willen meegeven, niet gerustgesteld hierover door de bespreking in de commissie. Het provinciale diversiteitsbeleid moet een belangrijk aandachtspunt zijn bij de reorganisatie. We streven naar een nog slagvaardiger en kwalitatief hoogstaander provinciaal apparaat: een divers personeelsbestand is zo'n kwaliteit waarnaar wij streven.

Terug naar de financiën en het overzicht van reserves en voorzieningen, dat u gaat maken. Eén reservering willen we speciaal in uw aandacht aanbevelen: de reservering van 34 mln uit de UNA-gelden voor de bouw van een tweede grote zeesluis bij IJmuiden. Uit de miljoenennota blijkt dat het rijk vanwege geldgebrek en een vernietigend CPB-rapport pas na 2010 een beslissing over de sluis zal nemen. De UNA-reservering was bedoeld als smeergeld om het rijk over de streep te trekken. Dat is dus niet gelukt. Het is o.i. zonde om deze 34 mln provinciegeld minstens 7 jaar ongebruikt op de plank te laten liggen. Dus: betrek ze in uw Voorjaarsbericht.

We zijn bezorgd over een aantal goede zaken die in deze begroting onder de zaaglijn terecht zijn gekomen, dwz geen geld krijgen. Structurele zaken die voor GroenLinks belangrijk zijn en ook zijn afgesproken in het coalitieprogramma. Het gaat om:

  • de stimulering van de biologische landbouw, waarvoor helemaal geen geld is geregeld,
  • de milieuhandhaving, waarvoor alleen incidenteel geld is uitgetrokken,
  • en de stimulering van duurzame energie, waarvoor eveneens alleen voor 2004 geld is uitgetrokken.

Wij verzoeken GS dringend de financiering van deze zaken alsnog te regelen in de Memorie van Antwoord, anders zullen we in november daarover met een motie/amendement komen.

Die financiering moet overigens te regelen zijn, want uit de septembercirculaire blijkt dat we minder gekort worden op het provinciefonds dan GS bij het opstellen van de begroting vreesden. Dwz we kunnen in 2004 en volgende jaren ruim 2 miljoen euro extra uittrekken voor onze gemeenschappelijke beleidsprioriteiten.

Ik had het net over de biologische landbouw. De ambitie om in 2007 6% van de land- en tuinbouw biologisch te laten zijn, is een ambitieuze doelstelling van de coalitiepartijen. Het zal een hele krachtsinspanning zijn, waarvoor niet alleen geld maar ook organisatiekracht, ondernemerschap en creativiteit nodig zijn.

GroenLinks stelt voor om uit de staten hiervoor een werkgroep biologische landbouw te vormen. Die werkgroep zou twee zaken moeten doen: 1) nagaan of we de ambitie van 6% biologische landbouw in 2007 gaan halen bij voortzetting van het huidige beleid, en 2) zo niet, voorstellen te doen voor geïntensiveerd provinciaal beleid, zodat we die doelstelling wel halen.

NATUUR, LANDSCHAP EN RUIMTELIJKE ORDENING

Gedeputeerde natuur heeft aangekondigd in december te komen met actieplan hoe hij de 25 mln UNA-gelden wil besteden voor realisering van de Ecologische Hoofdstructuur. Heel goed. De extra gelden voor natuur zijn voor GroenLinks een belangrijk onderdeel van het coalitieakkoord.

We willen de gedeputeerde twee zaken bij de opstelling van zijn actieplan meegeven:

  1. laat u niet afremmen door onzekerheid over contragarantie door het rijk; de berichten uit Den Haag zijn gunstig dat provincies die vooroplopen in voorfinanciering, dat geld terugkrijgen;
  2. betrek in uw plan ook de mogelijke rol van agrariërs en particulieren bij natuur- en landschapsbeheer; ook daarvoor is uit Den Haag steun te verwachten, dus laten we van diekans gebruik maken.

GroenLinks heeft bij beleidsdebat Intensivering grondgebruik de belangrijkste brug uit het coalitieakkoord genoemd. Intensiever grondgebruik binnen de bebouwde kom om de open groene ruimte erbuiten zoveel mogelijk te sparen. Die brug komt onvoldoende terug in de begroting.

  • Het budget innovatief ruimtegebruik bedrijventerreinen is zelfde gebleven als in vorige periode, hoewel taakveld is uitgebreid.
  • Ook in de uitvoering van het streekplan Noord-Holland Zuid neemt intensiever binnenstedelijk grondgebruik nog geen prominente plaats in. Wij hadden verwacht dat GS als eerste uitvoeringsproject aan ons zou voorleggen: het project om de IJmond-gemeenten te ondersteunen bij het realiseren van hun binnenstedelijke bouwopgave. Maar helaas, het tegendeel is gebeurd. Het eerste dat GS ons voorleggen, betreft een uitbreidingslocatie: Bloemendalerpolder/KNSF-terrein.

Dat moet dus anders. Intensivering grondgebruik moet volgens GroenLinks een beleidsprioriteit van het college zijn (p. 18 Toelichting). Wij nodigen GS dringend uit actief en zichtbaar met intensivering van het grondgebruik aan de slag te gaan.

In de begroting staan forse ruimteclaims voor uitbreiding van de glastuinbouw en bollenteelt (tezamen 110 ha p/j). Die claim is in strijd met letter en geest van het coalitieakkoord.

In akkoord staat dat bezien moet worden of uitbreiding van die sectoren wel nodig is; en zo ja, dat dat dan geconcentreerd en milieuvriendelijk moet gebeuren. Volgens onze gegevens is er voor de komende tien jaar voldoende ruimte binnen de bestaande streekplancapaciteit voor zowel bollen als de glastuinbouw om zich te ontwikkelen. Een extra glastuinbouwlocatie in de Wieringermeer is volgens die gegevens niet nodig, zeker niet als we weigeren als overloopgebied voor de Zuid-Hollandse, met name Westlandse, glastuinbouw te dienen.

Dat zo zijnde, wijzen wij met nadruk op een belangrijk motto van dit college en met name ook van de gedeputeerde economische zaken: werk maken van de uitvoering van het beleid, afmaken waaraan we begonnen zijn. Voor glas en bol betekent dat op een duurzame wijze afmaken waarmee we in Alton, Grootslag, de Haarlemmermeer en Hollands Bloementuin begonnen zijn. Ik wijs in dit verband ook naar de verstandige tekst in het ontwerp-ontwikkelingsbeeld voor Noord-Holland Noord (p. 87): 'Omdat de actuele ruimtevraag [naar glastuinbouwareaal] gering is en locatie Het Grootslag nog volop ruimte biedt, is de behoefte aan een nieuwe glastuinbouwlocatie niet opportuun. Zolang de totale 250 ha netto in Het Grootslag niet is gerealiseerd, moet een nieuwe locatie zelfs worden afgeremd.'

OPENBAAR VERVOER EN VERKEER

Compliment voor gedeputeerde Mooij, hij heeft de afspraak uit coalitieakkoord dat NH nu tegen een A6-A9 tunnel is, correct ingebracht in De Uitweg. Deze veranderde opstelling van de provincie heeft, naast de inbreng van de milieu- en natuurorganisaties en de talloze acties van bewoners, geleid tot het afgewogen advies dat De Uitweg in september uitbracht. Natuur en landschap worden gespaard, er moet fors worden geïnvesteerd in het openbaar vervoer tussen Flevoland en de regio Amsterdam en er moet een proef komen met betaald rijden in de spits, en wat de weginfra betreft wordt uitgegaan van verbetering en stroomlijnen van de bestaande autowegen. Daarnaast bevat het advies een fors investeringsplan voor de kwaliteitsverbetering van de natuur.

Dat Uitweg-advies is voor GroenLinks een goed voorbeeld van 'bruggen slaan'.

We zijn benieuwd hoe de gedeputeerde zijn trekkersrol in dit project verder gaat invullen.

De Rijksbezuinigingen op de exploitatie van het openbaar vervoer zijn schandalig en desastreus. Ook volgens GS 'onaanvaardbaar'.

Het kabinet heeft de mond vol over leefbaarheid platteland, maar breekt die leefbaarheid zelf op deze manier af: zo worden dorpen en voorzieningen moeilijker bereikbaar.

Ik roep alle partijen op (met name de regeringspartijen VVD, CDA en D66) om te lobbyen bij hun partijgenoten in Den Haag om de bezuinigingen op het stad- en streekvervoer terug te draaien.

Ik dien een MOTIE in, om regering en parlement te laten weten dat PS bezuinigingen onaanvaardbaar te vinden en hen oproepen bezuinigingen ongedaan te maken. Gezien de actualiteit stellen wij voor dat PS vandaag nog over deze motie stemmen.

De 7 miljoen euro, die in coalitieprogramma is gereserveerd voor extra OV, wordt door GS grotendeels ingezet voor compenseren rijksbezuinigingen.

Wer zijn daar blij om en niet-blij. Blij dat rijksbezuinigingen kunnen worden opgevangen, zodat bussen blijven rijden voor de mensen. Niet-blij, want de passages uit coalitieakkoord waren voor extra OV! In huidige collegevoorstellen zit weinig extra's voor het openbaar vervoer.

Bij de commissiebehandeling is gevraagd om preciezer inzicht in besteding van die 7 miljoen euro, daarover nu nog onduidelijkheid. Graag helderheid daarover nu en/of in Memorie van Antwoord.

Graag ook de toezegging dat deze twee 'stelposten' ook daadwerkelijk worden besteed voor het OV. Het is niet onze bedoeling dat geld terug te laten vloeien naar de algemene middelen (zoals volgens voetnoot 4 op pagina 24 mogelijk is).

Op twee andere verkeerspunten heeft deze coalitie al goede resultaten beboekt, ik vermeld ze kort:

  • Schiphol. Voor de handhaving van de milieugrenzen voor de luchtvaart, zijn oa goede meetpunten nodig. Omdat het rijk in het realiseren van die meetpunten een stuitende traagheid aan de dag legt, hebben we in het coalitieprogramma afgesproken dat we daar als provincie zelf wat aan te gaan doen. We zijn blij met het besluit van de laatste CROS-vergadering om alle meetpunten (van Schiphol én initiatiefvolle gemeenten) te gaan coördineren. Deze druk van onderaf moet er toe leiden dat rijk zijn verantwoordelijk echt oppakt.
  • Vaarwegen gaan worden gebaggerd. Heel goed. Dat is win-win-win situatie: goed voor scheepvaart (bevaarbaarheid), milieu (waterkwaliteit) en waterbeheer (opvangmogelijkheid). GS, besteed veel aandacht aan reiniging, verwerking en nuttige toepassing van bagger, zodat minder ruimtebeslag voor baggerdepots nodig is. Dan is het vier maal 'win' met het baggerbeleid.
HUISVESTING EN SOCIALE ZAKEN

De wachttijden voor betaalbare woningen lopen op. Met name starters en senioren hebben problemen. Daarom urgent dat GS uitvoering geven aan de teksten uit coalitieprogramma hierover.

En let wel, er is groot maatschappelijk en politiek draagvak om op dit punt een daadkrachtige rol van de provincie vorm te geven. Laat u niet remmen door formele bevoegdheden en obstakels, maar ga uit van de ambitie om wat aan die woningproblemen te doen.

We zijn positief over VVD-voorstel om werkgroep van statenleden te vormen om creatieve oplossingen te bedenken. Die werkgroep moet zich wat ons betreft niet beperken tot het nadenken over hoe de doorstroming van scheefwoners kan worden bevorderd, maar een brede taakopvatting meekrijgen: hoe kan de provincie actief bijdragen aan de beschikbaarheid van voldoende betaalbare huur- en koopwoningen, en aan de huisvestingsbehoefte van starters en senioren.

Ik sluit mij aan bij de woorden van de heer Bond over de jeugdzorg. Wij willen graag goed geinformeerd worden door de gedeputeerde, nu en in de memorie van antwoord. Welke problemen worden veroorzaakt door geldgebrek? Welke problemen wordne veroorxaakt door organisatorische kwesties? Afhankelijk van de reactie van de gedeputeerde zullen wij ons standpunt bepalen over de motie door de PvdA ter zake zal worden ingediend.

AAN DE SLAG

Tot slot nog iets over de betekenis die GroenLinks geeft aan het coalitie-motto 'bruggen slaan'.

'Bruggen slaan' betekent voor ons níet: kleurloosheid en stroperigheid, blijven hangen in vruchteloze tegenstellingen.

Bruggen slaan betekent wél: effectiviteit en daadkracht, gebruik maken van ieders kennis en creativiteit om gemeenschappelijke wensen tot stand te brengen.

Aan de slag dus, voor de inwoners van Noord-Holland.

Motie: bezuinigingen openbaar vervoer

Provinciale Staten, in vergadering bijeen op 6 oktober 2003;

beraadslagende over de Begroting 2004;

overwegende dat:

  • het rijk voornemens is in de huidige kabinetsperiode 10% te bezuinigen op de exploitatie van het openbaar vervoer;
  • deze bezuinigingen het openbaar vervoer in Noord-Holland ernstig zullen aantasten, evenals de leefbaarheid van het landelijk gebied;

spreken als hun mening uit:

  • de aangekondigde rijksbezuinigingen op de exploitatie van het openbaar vervoer onaanvaardbaar te vinden;

verzoeken Gedeputeerde Staten:

  • dit standpunt van Provinciale Staten onder de aandacht van regering en parlement te brengen, en hen te verzoeken deze bezuinigingen ongedaan te maken.

De leden van Provinciale Staten,

Klaas Breunissen (GroenLinks)