‘Hoe gaat het met de onderhandelingen?’ is de meest gestelde vraag aan mij op dit moment. Ik ben na de Provinciale Statenverkiezingen gevraagd formateur te worden om te helpen bij het vormen van een nieuw provinciebestuur voor Noord-Holland. Vandaar.
Na de eerste infomatiefase werd er besloten te onderhandelen tussen GroenLinks, VVD, D66 en PvdA. Drie van de vier partijen zitten in het huidige provinciebestuur, GroenLinks zat de afgelopen acht jaar in de oppositie. De eerste weken stonden in het teken van wennen aan elkaar. Het is een hele omslag als drie partijen die al jaren samen besturen ineens aan tafel zitten met een oppositiepartij, en oppositievoeren is echt iets anders dan samen afspraken maken over een coalitieakkoord.
Het ging dus niet meteen vanzelf. GroenLinks wilde begrijpelijkerwijs niet alle werkwijzen uit het verleden overnemen, en de huidige bestuurders vonden het spannend om het nu eens anders te doen.
We begonnen daarom niet meteen met onderhandelen, maar ik probeerde in verschillende bijeenkomsten het gesprek op gang te brengen over wat de beoogde coalitie zou binden. Dat praat best moeilijk als het alleen over cultuur gaat en nog niet over inhoud. Er was veel ongemak.
Vorige week begonnen de inhoudelijke onderhandelingen. We zitten meerdere keren per week rond een grote tafel op een locatie tussen de weidevogels. Onderwerp voor onderwerp wordt besproken. Het is een precair proces. Partijen laten weten wat belangrijk voor ze is, en andere partijen zetten daar een ander standpunt tegenover. Het gaat over principes en over woorden, en stap voor stap wordt er geprobeerd tot een gezamenlijk standpunt te komen.
De ene keer doet de een een concessie, de andere keer de ander. Sommige onderwerpen gaan snel, andere vergen meer tijd. De onderhandelaars zijn serieus. Denken na over wat hun achterbannen willen, en wat de Noord-Hollander wil. We maken afspraken over het betrekken van de oppositie in de onderhandelingen, en over de manier waarop bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties mee kunnen doen om tot een goed akkoord te komen. Af en toe wordt er iemand boos, maar als ik het benoem als boos blijkt het geen boosheid te zijn maar scherpte.
Het is, naast serieus, eigenlijk heel gezellig. Er wordt gelachen om kleine plagerijtjes over ingegraven standpunten en de grote pot met drop is na een dag of avond vergaderen bijna altijd leeg (en daar ben ik zelf heel erg schuldig aan).
Het was niet nieuwkomer GroenLinks maar oud-gediende VVD die met het vernieuwende idee kwam blogs te gaan schrijven over het onderhandelingsproces. Ik mocht eerst, maar de komende weken nemen de onderhandelaars het van mij over.
Het voelt voor mij als een enorme eer naast mijn werk als Tweede Kamerlid formateur te mogen zijn in Noord-Holland. Het is mooi om te zien met hoeveel passie de pasgekozen Statenleden hun idealen proberen om te zetten in daden, daarbij zeker water bij de wijn moeten doen maar allemaal vanuit hun eigen politieke overtuiging het beste voor hebben met Noord-Holland.
We weten nog niet waar we uitkomen, maar voorlopig zijn we op de goede weg.
Laura Bromet